Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, çevreyi koruma ve atık yönetimini teşvik etmek amacıyla, 2025 yılı için bazı ürünlerden alınacak geri kazanım katılım payı (GEKAP) tutarlarını belirledi. Bu tutarlar, 2872 Sayılı Çevre Kanunu uyarınca hazırlanan ve Resmi Gazete'de yayımlanan bir tebliğ ile açıklandı. Yeni tutarlar, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.
Bu düzenleme, 2024 yılı için belirlenen yüzde 43,93 oranındaki yeniden değerleme oranına göre artırıldı ve plastik poşetten elektronik eşyaya kadar geniş bir ürün yelpazesini kapsıyor. Çevre dostu uygulamaları desteklemek ve atık miktarını azaltmak amacıyla yapılan bu düzenlemeyle ilgili tüm detaylar aşağıda yer almaktadır.
GEKAP Nedir ve Neden Önemlidir?
Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP), atık yönetim sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak ve çevresel kirliliği önlemek amacıyla belirli ürünlerden alınan bir ücretlendirme sistemidir. Bu sistem, hem bireylerin hem de firmaların atık yönetimine katkıda bulunmasını teşvik eder. Özellikle plastik, cam, metal gibi uzun süre doğada kalan maddelerin geri dönüşümünü artırmak için etkili bir yöntemdir.
2025 Yılında Belirlenen GEKAP Tutarları
2025 yılında uygulanacak GEKAP tutarları, her ürün grubu için ayrı ayrı belirlenmiştir. İşte öne çıkan bazı ürün gruplarına ilişkin detaylı bilgiler:
Plastik Poşetler
Plastik poşetler için belirlenen GEKAP tutarı, 2024 yılında 60 kuruş olarak uygulanırken, 2025 yılında bu rakam 86 kuruşa yükseltildi. Plastik kullanımının azaltılması için yapılan bu düzenleme, daha çevre dostu alternatiflere yönlendirme amacı taşıyor.
Lastikler
- Binek Araç Lastikleri: 27 TL/adet
- Otobüs, Kamyon ve İş Makineleri Lastikleri: 57 TL - 140 TL arasında değişen tutarlar
- Dolgu Lastikler: 67 TL/adet
Lastiklerdeki tutar artışı, geri dönüşüm süreçlerini destekleyerek bu ürünlerin doğaya zarar vermesini önlemeyi hedefliyor.
Piller
- Çinko Karbon Piller: 27 TL/kg
- Alkali Düğme Piller: 43 TL/kg
- Lityum Düğme Piller: 140 TL/kg
Pillerin içerdiği ağır metaller nedeniyle çevreye verdiği zarar göz önünde bulundurularak bu kategoride ciddi artışlar yapıldı.
Madeni ve Bitkisel Yağlar
- Madeni Yağlar: 6,70 TL/kg
- Bitkisel Yağlar: 1,40 TL/kg
Bu ürünlerin yanlış şekilde bertaraf edilmesi çevre kirliliğine yol açtığından, yüksek GEKAP tutarlarıyla geri dönüşüm süreçleri teşvik edilmektedir.
Elektrikli ve Elektronik Eşyalar
- Televizyon ve Monitörler: 270 kuruş/kg
- Beyaz Eşyalar: 350 kuruş/kg
- Buzdolapları ve İklimlendirme Cihazları: 430 kuruş/kg
Elektronik atıkların geri dönüşümü, içerdikleri değerli metallerin yeniden kullanımı açısından büyük önem taşımaktadır.
Ambalaj Malzemeleri
- Plastik İçecek Ambalajları (0,33 litreye kadar): 8,6 kuruş/adet
- Metal İçecek Ambalajları: 25 kuruş/adet
- Cam Ambalajlar (1 litreye kadar): 25 kuruş/adet
Ambalaj atıklarının geri kazanımı, doğal kaynakların korunması açısından kritik bir öneme sahiptir.
GEKAP’ın Çevre ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri
Atık Miktarının Azaltılması:
GEKAP tutarlarının artırılması, bireyleri ve işletmeleri daha bilinçli tüketime teşvik ederek atık oluşumunu minimize edecektir.
Geri Dönüşümün Artırılması:
Bu düzenleme, geri dönüşüm sektöründe faaliyet gösteren firmaların iş hacmini artıracak ve ekonomiye katma değer sağlayacaktır.
Doğal Kaynakların Korunması:
Geri kazanım süreçlerinin teşvik edilmesi, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlayacaktır.
Farkındalık Oluşturma:
GEKAP sistemi, bireyler ve şirketler arasında çevre bilincinin artmasına katkıda bulunmaktadır.
